چرا زنبورها گرده ی تازه را مصرف نمی کنند؟
مطالعات علمی نشانگر خواص درمانی مختلف و خواص تغذیه ای گرده زنبور عسل بوده و دانشمندان را قادر به شناسایی فعالیت های آنتی بیوتیک، آنتی اکسیدانی، ضد سرطان و ضد التهابی کرده است.[i] اجزای اصلی گرده زنبور عسل کربوهیدرات (55- 13٪)، پروتئین خام (40-10٪)، فیبر خام (20-0،3 ٪) و لیپید (10-1٪) هستند.[ii]چون گرده زنبور شامل تمام اسیدهای آمینه ضروری برای ارگانیسم انسان است ، به عنوان ” تنها غذای کامل ” شناخته میشود.
دو غذای اصلی وجود دارد که زنبورها جمع آوری می کنند، شهد و گرده. گرده و شهد، اجزای ضروری رژیم غذایی زنبور عسل هستند. شهد کربوهیدرات را فراهم می کند، در حالی که گرده پروتئین، چربی و ویتامین ها را تامین می کند. زنبورها شهد را برای تولید غذای آنزیمی فعال و نیمه تخمیر شده ای به نام عسل جمع آوری می کنند. و آنها گرده را جمع میکنند تا غذای تخمیر شده ی آنزیمی فعالی به نام نان زنبور را تولید کنند . بله ، درست است ، انسانها تنها کسانی نیستند که به طور هدفمند غذایشان را تخمیر میکنند .
در نگاه اول گرده زنبور یک محصول کاملا ساده است اما زنبورهای عسل ،گرده های خود را به صورت تازه مصرف نمی کنند! بلکه دانه های گرده را پس از جمع آوری در حجره های خالی قرار می دهند تا آنها را به نان گرده(نان زنبور)تبدیل کنند.
گرده گل تازه دارای رطوبت و پروتئین زیادی است و در دمای 37 درجه ی کندو شرایط مناسب رشد کپک ها فراهم است به همین دلیل زنبور مایع گوارشی که مملو از باکتری اسید لاکتیک است به آن اضافه می کند.باکتری دگرگون کننده قند در گرده ،مولد اسید لاکتیک است و pH را از 4،8 به حدود 4،1 می رساند که مقدار خیلی کمتری از آستانه ی 4،6 برای رشد میکروب های بیماری زا است.مقدار باکتری در ساختار گرده ها خیلی زیاد است و زنبور با این عمل باکتری های بیماری زا را از بین می برد و باکتری های پروبوتیک را به آن اضافه می کند تا بتواند گرده را به مدت طولانی تری نگهداری کند.
ایجاد نان زنبور فرآیند ذخیره سازی و بسته بندی متوالی گرده در سلول های شان با اضافه کردن آنزیم ها و شهد یا عسل تحت تاثیر تخمیر اسید لاکتیک است.
اسیدهای چرب در پرورش و سلامت زنبور عسل بسیار مهم هستند. به عنوان یک منبع پروتئین ، گرده زنبور پتانسیل بزرگی دارد اما در شکل طبیعی آن گردهها نه به اندازه کافی قابل هضم هستند و نه به اندازه کافی برای زنبورها مغذی می باشند. گرده هایی که کاملا در نان زنبور تخمیر نشده اند، به وسیله زنبور عسل قابل هضم نیستند. بخشی از دلیل این امر این است که هسته گردهها در لایهای از سلولز قرار دارد که زنبور و انسان نمی توانند به راحتی آن را هضم کنند. دلیل دیگر مربوط به بسیاری از گردهها است که پوشش محافظ و نسبتا غیرقابل هضم موم دارند . همانطور که میدانیم, طبیعت از خودش دفاع میکند!
تصویر 2 را بررسی کنید و ببینید برخی از این دانه های گرده در بزرگنمایی زیاد چگونه ظاهر می شوند.بزرگترین آن ها در وسط تصویر، گرده ی گل کدوتنبل است. حتی به نظر میرسد که این دانه گرده برای حفاظت از خود نوعی حفاظ قوی دارد .
پس نان زنبور عسل چیست و چگونه ساخته می شود؟
نان زنبور عسل کیمیایی است ایجاد شده توسط زنبورعسل که با حدود 25٪ عسل یا شهد، 70٪ گرده، و بزاق زنبور عسل ساخته شده است. که در کنار شهد/عسل گرده با گستره ی وسیعی از باکتری های پروبوتیک طبیعی و مخمرها آغشته شده است که همه ی آن ها برای شروع عمل تخمیر و تسهیل در هضم نیاز است.زنبور های درون کندو گرده ها را در سلول ها با موادی که گفته شد کاملا بسته بندی می کنند. پس از چند هفته تحول بزرگی رخ دادهاست . نان زنبور عسل ساخته شده است .
در زیر میتوانید دو تصویر از توپهای رنگارنگ مختلف گردهها که در سلول های قرار گرفته اند را در ابتدای تخمیر مشاهده کنید. همانطور که فرآیند تخمیر رشد میکند ، رنگها برانگیخته میشوند و دیواره ی گردهها شکسته میشوند.
گرده زنبور چطور با نان زنبور مقایسه میشود ؟
احتمالا مهمترین تغییرات مربوط به پروتئین است. نه تنها کیفیت پروتئین بهبود یافته است، بلکه قابلیت دسترسی به پروتئین به طور قابل توجهی افزایش یافته است.بسیاری از پروتئین ها به آمینو اسید های تشکیل دهنده ی قابل هضم شان تبدیل شده اند و جذب را به مقدار قابل ملاحظه ای راحت می کنند.
در داخل نان زنبور بسیاری از ویتامینها نیز افزایش یافته اند و ویتامین K در نان زنبور وجود دارد . هم سطح آنتیاکسیدان و هم سطح آنزیم به طور قابلتوجهی افزایش مییابد . بسیاری از ذخایر مواد مغذی قوی برای ” خواب زمستانی ” در حال حاضر در دسترس هستند ، این امر به ویژه در مورد مواد معدنی مانند روی ، منیزیم و سیلیس صدق میکند که اغلب در قسمت سلولز گردهها محدود شده اند. به لطف فرآیند آسان سازی هضم و اضافه کردن عسل ، نان زنبور یک غذای غنی از انرژی است.
حتی اسید لاکتیک ساخته شده توسط باکتریهای پروبیوتیک، درون بدن ما به گلوکز تبدیل میشوند . یکی دیگر از مزیت های نان زنبور عسل این است که طول عمر گرده را به طور چشمگیری افزایش می دهد. میبینید که گردههای تازه عمر بسیار کوتاهی دارند و اگر به طور مناسب ذخیره نشوند(برای مثال منجمد نشوند) ، گردهها خیلی سریع میمیرند .
و با این حال ، زنبورها به این نتیجه رسیدهاند که چگونه طول عمر گردهها را از طریق تولید نان زنبور طولانیتر کنند .
ترجمه و گردآوری: سید سلمان سلطانی
با تشکر از آقای سیامک عظیمی
منابع:
1)Muammer Kaplan, Öznur Karaoglu, Nazife Eroglu, and Sibel Silici.Fatty Acid and Proximate Composition of Bee Bread.2016 Dec; 54(4): 497–504.
doi: 10.17113/ftb.54.04.16.4635
2)http://nordicfoodlab.org/blog/2015/9/4/bee-bread
3)http://kylevialli.com/bee-bread-the-truth-about-bee-pollen/