اگر متن مطلب “آشنایی مختصر با تعدادی از گونه های زنبور عسل”را در بخش آموزش سایت خوانده باشید با گونه ی Apis Mellifera آشنا شده اید.در این متن ما نژاد هایی را از گونه ی Apis Mellifera معرفی می کنیم که در صنعت زنبورداری مهمتر هستند و بیشتر شناخته شده می باشند.ما 4 نژاد زیر را معرفی می کنیم.
1- Apis Mellifera mellifera زنبور عسل سیاه اروپایی
2- Apis mellifera ligustica زنبور عسل ایتالیایی
3- Apis mellifera caucasica
4- Apis mellifera carnica
Apis Mellifera mellifera زنبور عسل سیاه اروپایی
گونه ای از زنبور عسل است که در اروپا از غرب روسیه تا شمال اروپا گسترده شده است و گاهی به نام های زنبور سیاه آلمانی و یا زنبور تیره ی آلمانی نامیده می شود.
زنبور سیاه اروپایی از سایر زیر گونه ها با اندازه بدن،موهای کم پشت شکمی،فراخی قفسه سینه و رنگ تیره می تواند متمایز شود و در کل اگر از فاصله زیاد دیده شوند رنگ سیاه و یا قهوه ای سیر دارند. برای پرورش زنبورهای خالص تیره براساس استاندارد ، امروزه جزئیات رگه های بال به عنوان تنها راه مورد اعتماد تمایز مورد نظر است.
Apis mellifera mellifera
دیگر به عنوان زیر گونه ای تجاری از زنبور عسل اروپایی نیست وتنها گروهی از زنبورداران که به طور تفریحی زنبورداری می کنند از این زیر گونه استفاده می کنند.مهاجران به قاره ی آمریکا این زیرگونه را با خود به آنجا بردند. از ویژگی های این زنبور می توان به بازده عسل متوسط ، سرسختی قابل توجه در زمستان، تمایل کم به بچه دهی ،دفاع در برابر مهاجمان مانند زنبورهای معمولیWasp ،پرواز های قوی برای جمع آوری گرده، طول عمر بالای زنبورهای کارگر و ملکه، قدرت پرواز بسیار عالی حتی در هوای سرد و پایداری متوسط در برابر واروا اشاره کرد
Apis mellifera ligustica زنبور عسل ایتالیایی
بومی ایتالیا شمال آلپ و جنوب سیسیل است.به طور وسیعی گسترده شده است و با اقلیم های متفاوت از گرمسیر تا نیمه سرد سازگار است اما در اقلیم گرمسیر مرطوب موفقیت خوبی ندارد.توانایی مقابله با اقلیم های سرد با زمستان های سخت را ندارند. خوشه های زمستانی محکمی ایجا نمی کنند و ذخیره زیادی را برای جبران افت دما به علت همین خوشه های ضعیف مصرف می کنند.تمایل آنها به پرورش نوزادان در اواخر پاییز نیز مصرف ذخایر آنها را زیاد می کند.
رنگ بند های شکمی آنها قهوه ای چرمی و زرد روشن است.طول خرطومی بین 6.3تا 6.6 میلیمتر دارند و متوسط شاخص کوبیتال آنها بین 61.4 است.
از خصوصیات رفتاری خوب آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
آرام و نجیب،توانایی باروری خوب ،تمایل کم به بچه دهی ،موم بافی خوب ، نظافت ،مقاومت به بیماری و تمایل به جمع آوری عسل را می توان نام برد.
نقاط ضعف آن ها هم تمایل به غارتگری،مصرف سریع ذخایر عسل بعد از پایان جریان شهد در تابستان،رشد بهاره ضعیف به علت مصرف زیاد ذخایر در زمستان برای پرورش نوزادان،تمایل به پرواز در مسافت های کوتاه تر نسبت به زنبوران عسل سیاه و کارنیکا و در نتیجه کارایی کمتر در جریان کم شهد و همچنین جهت یابی ضعیف می باشد
Apis mellifera caucasica
سرچشمه ی این زیرگونه از دره های قفقاز مرکزی است و گرجستان میهن مرکزی برای این گونه است اگرچه در شرق ترکیه،ارمنستان و آذربایجان نیز یافت می شوند.رنگ بدن( chitinکیتن:ماده سخت در پوسته ی بیرونی حشرات)آن ها تیره و گاهی با لکه های قهوه ای است و رنگ موهای خاکستری سربی (خاکستری روشن)دارند.مهمترین ویژگی این گونه طول خرطوم بلند آن است که تا 7.2 میلیمتر طول دارند.شاخص کوبیتال زنبورهای کارگر این گونه 54.7 می باشد.
این نژاد روی قاب ها آرام هستند و کارکردن را برای زنبوردار راحت می کنند.قدرت تولید مثل نسبتا زیادی دارند و کلنی هایی با جمعیت زیاد را به وجود می آورند اما با این وجود تمایل آنها به بچه دهی کم است. جمعیت کلنی ها تا اواسط تابستان به حداکثر خود می رسند(باتوجه به شرایط عادی و بدون کوچ های گرمسیری در کشور هایی مثل ایران که تنوع آب و هوایی دارند) و برای مناطقی که جریان شهد زیادی در اواسط تابستان به بعد دارند مناسب است.از بره موم بسیار استفاده می کنند پس برای تولید بره موم زیرگونه ی مناسبی است اما کار بازدید را برای زنبورداران و کسانی که قصد تولید بره موم را ندارند سخت می کنند.تولید عسل آن ها نسبتا خوب است برای مثال از زیر گونه ی سیاه اروپایی تولید عسل بیشتری دارند.توانایی آمیختگی با سایر گونه ها به ویژه ایتالیایی و کارنیکا را دارند به همین دلیل برای اصلاح نژاد بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
اما از نقاط ضعف آن ها می توان به ضعیف بودن به بیماری نوزما و مصرف ذخیره عسل زیاد در زمستان اشاره کرد و زمستان گذرانی بدی دارند و در پیدا کردن ورودی کلنی های خود زیاد دچار اشتباه می شوند و به غارتگری هم تمایل دارند.
Apis mellifera carnica
نام علمی اش از منطقه ی Carnia جایی در شمال مرز ایتالیا و اتریش و مجموعه کوه های این مکان به نام “Carniolan Alps” توسط August Pollmann در سال 1879 آمده است اگرچه 50 سال بعد از آن ثابت شد که این ناحیه خاص تنها گوشه ای از غربی ترین منطقه ی گسترش این گونه بوده است.بعد از Pollmann افرادی مانند Goetze و Ruttner و سایرین زنبوران عسلی را با توجه به جنبه های ظاهری و همچنین رفتاری و بیومتریک(زیست سنجی) همانند A.m.carnica در مناطقی مانند نواحی از اتریش ،سراسر یوگسلاوی، بخش هایی از اسلواکی و مناطقی از لهستان و کوه های Carpathian ( کوهستانی در اروپا که به سمت جنوب شرقی اروپا از سمت جنوب لهستان و جمهوری چک تا رومانی گسترش دارد) یافتند.
ما از توضیح در مورد اینکه آیا کارنیکا همان کارنیولان است یا خیر، چشم پوشی می کنیم زیرا آنچه که امروزه A.m.carnica نامیده می شود با توجه به گستردگی منطقه ی این زیرگونه در اروپا و همچنین برنامه های اصلاح نژاد آن، مخصوصا در کشور هایی مثل آلمان ،نسبت دادن نام خاص کنونی Carnica براساس تقسیم بندی منطقه ای و یا اصلاح نژادی شاید درست نباشد.
آنچه که منظور ما از A.m.carnicaاست قبول منابع معتبر مانند کتاب ” Biogeography and Taxonomy of Honeybees” نوشته ی Friedrich Ruttner است.
